به طور کلی سبک های اصلی نوازندگی عبارتند از:
پاپ (POP) کلاسیک (CLASSIC) فلامنکو (FELAMENCO) جز(JAZZ) راک (ROCK)
کلاسیک
موسیقی کلاسیک به مطالعه و پژوهش نیاز داشته و شنونده باید از انواع دوره های کلاسیک یعنی رنسانس، باروک،کلاسیک ،رومانتیک، نئوکلاسیک ، مدرن و آوانگاردو فرم های مختلف موسیقی کلاسیک شناخت داشته باشد و به نوعی نوازندگی در این سبک ، علاوه بر تمرین و کسب تکنیک بالا ،نیازمند مطالعه در زمینه های فوق می باشد
نوازندگی گیتار کلاسیک به دو قسمت تقسیم می شود:
1- تکنوازی(SOLO) ، دونوازی(duett)، سه نوازی(trio)، چهارنوازی(quartet)
2- کنسرتو (concerto) با ارکستر
استفاده از متد های آموزشی نوازندگی گیتار کلاسیک برای کسانیکه قصد نواختن گیتار در سایر سبک ها را دارند ، در اغلب موارد ضروری است.
گیتار فلامنکو
فلامنکو هنری ناب و ذاتأ اسپانیایی است. در مورد ریشه لغوی فلامنکو بحث های بسیاری است اما در مورد ریشه های این موسیقی می توان کولیان خانه به دوشی بودند که طی قرون مختلف در سرتاسر دنیا پراکنده شده بودند و یک دسته از آنها پا به سرزمینی گذاشتند که خط تلاقی میان فرهنگ شرق و غرب بود . موسیقی جزو لاینفکی از زندگی روزمره کولی ها بود . هرچند با فقر و سختی زندگی را سپری می کردند اما شادی و غم های خود را با آواز های سوزناک و رقص های منحصر به فرد خود بروز می دادند و همین نغمه ها و رقص ها ساختار موسیقی فلامنکوی امروزی را تشکیل داد.
فلامنکو دارای سه رکن اساسی است:
1- کانته (آواز) cante
2- بایله(رقص) baile
3- گیتارا (گیتار نوازی) guitar
کانته یا آواز مشخص کننده هارمونی خاص این موسیقی بوده و توسط گیتار همراهی می شده است که بعد ها تکنوازی گیتار فلامنکو به شکل امروزی آن بر پایه های بنا شده قبلی بسط داده شد. بسیاری از نوازندگان برتر فلامنگو که روح و جوهره موسیقی فلامنکو در کانته نهفته است و یک نوازنده هیچگاه نباید از ریشه ها دور شود.
بایله یا همان رقص مخصوص فلامنکنو نمایانگر هیجانات ریتمیک این موسیقی است و بسیاری از تکنیک های تکنوازی خاص گیتار در این سبک، به دلیل ایجاد امکان همراهی گیتار با این رقص ابداع شده است. از ویژگیهای این موسیقی میتوان به دستگاهی بودن آن، که در اصطلاح آن را توکه (Toque) می نامند، اشاره کرد و همچنین وجود الگوهای ریتمیک خاص به نام «کومپاس Compas» در دستگاههای مختلف آن. هرچند با مرور زمان از نظر هارمونی و تکنیکهای نوازندگی گیتار، تغییرات گسترده ای در این سبک ایجاد شده و به شاخه فلامنکو سنتی و فلامنکو مدرن تقسیم شده است، اما خاصیت دستگاهی بودن خود را که به نوعی اصالت این موسیقی است، حفظ نموده است.
تا قبل از قرن 19 فلامنکو محدود به آواز و صدای ریتمیک کف زدن (پالماس Palmas) بود و به تدریج از قرن 19 به بعد گیتار و رقص جایگاه خود را به عنوان عناصر اصلی این نوع موسیقی پیدا نمودند. همانطورکه اشاره شد در ابتدا ساز گیتار تنها نقش همراهی کننده در رقصها و آوازها را دارا بوده و در چند دهه اخیر بود که هنر تکنوازی گیتار فلامنکو با حضور نوازندگانی چون «پاکو دلوسیا» به طور جدی مطرح و تثبیت شد.
از پیشگامان نوازندگی گیتار فلامنکو می توان به :
رامون مونتایا (Ramon Montoya)، نینوریکاردو(Nino Rcardo)، سابیکاس (Sabicas)، اشاره کرد و از نوازندگان برجسته حال حاضر به پاکودلوسیا(Paco De Lucia)، ویسنته آمیگو (Vicente Amigo) اشاره کرد.
گیتار جز
سبک جز را می شود به قاطعیت فریاد آزادی خواهانه سیاهان دانست. موسیقی که با ویژگیهای خاص خود، به یکی از محبوبترین سبکها تبدیل شده است. در خصوص تاریخچه این موسیقی می توان گفت موسیقی جز در حدود سالهای 1958 در منطقه New Orleans آمریکا شکل گرفته است. از لحاظ ساختار موسیقیایی، ریشه جز را باید در سبکهای رگ تایم(Ragtime)و بلوز(Blues) جستجو کرد. خیلی ها میان بلوز و جز تفاوتی قائل نمی شوند، در حالی که گستردگی جز در مقایسه با محدودیتهای بلوز قابل مقایسه نیست. به طور کلی می توان گفت که در موسیقی جز، نوازنده یا آهنگساز در عین رعایت چهارچوبهای ساختاری، محدودیت خاصی در بیان فکر و ایده خود ندارد و همین موضوع، باعث گستردگی و در عین حال پیچیدگی مشخصات هارمونیکی این سبک می گردد.
جز دارای زیر شاخه های مختلفی است که می توان به هات جز «Hot Jazz» باپ«Bop» و دیسکی لند «Dixy Land» اشاره نمود.
از بنیانگذاران و پیشگامان این سبک می توان از چارلز بادی بولدن (( Charles Buddy Bolden 1877-1931)) جوکینگ اولیور (1885-1938)(Joe King Oliver) لوئیاستاچ موآرمسترانگ(1901-1971)(Louis SatchmoArmestron) نام برد که سهم بسزایی در ارتقای آن داشتند.
جز یکی از سبکهای محبوب نوازندگان گیتار نیز می باشد. شاید دلیل این امر، آزادی بسیاری است که این سبک به نوازنده می دهد. برخلاف سبکی مانند کلاسیک که نوازنده محدود به اجرای قطعه می باشد، در سبک امکان بداهه نوازی بر روی تم اصلی قطعه به نوازنده داده می شود و خیلی اوقات آنچه می شنوید در یک لحظه و با تکیه بر احساسات نوازنده خلق شده که نشات گرفته از تکنیک نوازندگی بالا و درک و دانش موسیقی یک نوازنده جز است.
جان مک لافین (John Mclaughin)، ال دی میولا (al di miola)، وس مونتگومری (Wes Montgomery)
گیتار راک
منشا راک اولیه را باید در دهه 1950، یعنی بعد از جنگ جهانی دوم جست. تأملات روحی و سرخوردگیهای ناشی از جنگ و برخورد نسل جدید با تفکرات سنتی حاکم بر جامعه، موجبات خشم و عصیان در جوانان آن دوره شده بود که باید به طریقی بروز پیدا می کرد و در این راه موسیقی نقش موثری ایفا نمودو سبکی را بوجود آورد که در ابتدا «راک اند رول» و سپس به اختصار «راک» نام گرفت و ساز گیتار، با توجه به تغییراتی که در آن انجام شده بود و با صدای خاص همراه با افکت های مخصوص به خود، حال وهوای خاص به این سبک بخشید.
بسیاری معتقدند جیمی هندریکس (Jimi Hendrix) تاثیر گذارترین نوازنده گیتار راک از دهه 1960 به بعد بوده و به نوازندگی گیتار الکتریک ابعاد تازه و جدیدی اعطا نموده و تکنیکها و شیوه خاص نوازندگی او، موجبات علاقه مندی بسیاری از نوازندگان مطرح امروز به گیتار شده است. هر چند عمر کوتاهی داشت اما می توان از او به عنوان معلم اول و یکی از پیشگامان گیتار الکتریک نام برد.
سبک گیتار راک، به زیر گروههای متعددی تقسیم می گردد که بحث در خصوص شاخصه های این سبکها، مقالی دیگر می طلبد. از گیتاریستهای برجسته امروز این سبک می توان به : اینگوی مالمستین(YugwieMalmsteen)، جو ستریانی (Joe Stariani)، استیو وای (Steve vai)، مایکل آنجلو (Michael Angelo)، اشاره نمود.
شاید نتوان سبک مشخصی را در نوازندگی گیتار، پاپ نامید. اما آنچه بیش از همه سبکها توسط مردم شنیده می شود، موسیقی پاپ است و گیتار یکی از سازهای مورد علاقه شنوندگان این موسیقی است. در واقع یک نوازنده گیتار که در هر یک از سبکهای مورد بحث قبلی فعالیت کرده باشد، می تواند با یک گروه پاپ همکاری نموده و قطعات پاپ را اجرا نماید. چراکه تکنیک نوازندگی و یا آهنگسازی مختث سبک پاپ وجود ندارد و تکنیکها، بسته به مهارت و سلیقه نوازنده یا آهنگساز از سبکهای دیگر وارد موسیقی گیتار پاپ می شوند، آن هم در فرمتهای ساده تر و قابل هضم تر برای شنونده عادی. البته بدان معنی نیست که نوازنده گیتار سبک پاپ، نمی تواند نوازنده ماهر و قابل قبولی باشد. بسیاری از نوازندگان و آهنگسازان این سبک، باداشتن تجربه های قبلی از فعالیت در سبکهای متنوع، در سطح قابل توجهی قرار دارند. در واقع موسیقی پاپ و نوازندگی گیتار در این سبک، چندان هم سطحی و ساده نیست و این موضوع ارتباط مستقیم با سطح درک موسیقیدان و شنوندگان آن موسیقی دارد.
